 |
| ගලගණ්ඩය බහුල ප්‍රදේශය |
මෙකල 40% පමණ වූ ගලගණ්ඩ ව්‍යාප්තිය අඩු කරලීම සඳහා විවිධ ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා ලදී.කෙසේ නමුත් 1986 පමණ වන විටද මෙම ප්‍රතිශතය දරුවන් අතර 18% තරම් ඉහල අගයක පැවතුනි.
මෙම තත්වය මර්ධනය කිරීම සඳහා 1990 දී පැවති ලෝක ළමා සමුළුවේ තීරණයන්ටද අනුව වසර 1995 සිට "ලුණු අනිවාර්යයෙන්ම අයඩිනීකෘත කිරීම " ආරම්භ වූ අතර ආහාර පනතට අනුව, ලුණු කර්මාන්තශාලා මට්ටමේදී මිලියනයකට කොටස් 50ක්(50 ppm)අගයයක්ද, පාරිභෝජන/ගෘහස්ථ මට්ටමේදී මිලියනයකට කොටස් 25ක්ද(දැන් මෙය 15ppm ලෙස සලකනු ලැබේ) ලෙස අයඩිනීකෘත කිරීමට නීති සම්පාදනය විය.
ඉන්පසු විටින් විට 2000,2005, 2010 යන වසර වලදී ලංකාවේ අයඩින් ඌනතා තත්වය සහ අයඩිනීකෘත ලුණු වල තත්ත්වය මැන බැලීම සඳහා වෛද්‍ය පර්යේෂණ ආයතනයේ පෝෂණ අංශය විසින් පසු විපරම් සමීක්ෂණ සිදු කරන ලදී.මෙම සමීෂණ වාර්තා මගින් ශ්‍රී ලාංකික වෛද්‍ය ඉතිහාසයේ තවත් ජය කඩඉමක් සනිටුහන් කරමින් අයඩින් ඌනතාවය දුරලීමේ මට්ටම කරා අප ළඟා වී ඇති බව පෙන්වා දෙනු ලැබීය.
අයඩින් ඌනතාවය තුරන් කරලූ තත්ත්වය යම් රටක් විසින් දිනාගැනීමට නම් ICCIDD නම් සංවිධානය මගින් නියම කර ඇති ප්‍රධාන නිර්ණායක 3 කුත්, අයඩින් ඌනතාවය දුරලීමේ වැඩසටහනට අදාල නිර්ණායක(Programmatic Indicators) 10න් 8 කුත් දිගින් දිගටම සපුරා තිබිය යුතුය.
පහත දැක්වෙන්නේ එම නිර්ණායකයන්ය
criteria for monitoring progress towards sustainable elimination of IDD | |
Indicators | Goals |
Goiter Prevalence(ගලගණ්ඩ බහුලතාව) | <5% |
Urinary Iodine Proportion(මුත්‍රා වල අඩංගු අයඩින් ප්‍රමාණය) below 100μg/L | >50% |
Proportion(මුත්‍රා වල අඩංගු අයඩින් ප්‍රමාණය)below 50μg/L | >20% |
Salt Iodization Proportion of households using adequately iodized salt(ගෘහාශ්‍රිත ලුණු) | >90% |
Programmatic Indicators | 8/10 |
ශ්‍රී ලංකාව සැලකූ කල වසර 2005 වන විටම මෙම නිර්ණායක සියල්ල සපුරාලමින් අයඩින් ඌණතාවය දුරලීමේ මට්ටම ළඟා කරගත් රටවල් අතලොස්සකින් එකක් බවට පත් වී ඇත.
මෙම සමීක්ෂණ වලදී පාසැල් දරුවන්ගේ හා ගැබිනි මව්වරුන්ගේ ගලගණ්ඩ බහුලතාවය,මුත්‍රා වල අඩංගු අයඩින් ප්‍රමාණය මෙන්ම පානීය ජලයේ අඩංගු අයඩින් ප්‍රමාණයද මැන බලන ලදී.
ගලගණ්ඩ බහුලතාව
මෙය 5%කට අඩුවෙන් තබා ගැනීම අපගේ ඉලක්කය විය යුතුය.2010 දත්ත වලට අනුව දැනට මෙම අගය 4.4% කි(ඉතිහාසයේ අගයයන් සැළකුවහොත් මෙම අගය 1986 – 18.8%,2000 – 18.0% ,2005 – 3.8% පමණ විය). එසේම සෑම පළාතකම පාහේ ගැහැණුන් අතර පිරිමින්ට වඩා ගලගණ්ඩය බහුල බව පෙනී ගොස් ඇත. තවද වයඹ ,මධ්‍යම හා දකුනු පළාත් වල ගලගණ්ඩය උපරිම ලෙස පෙන්නුම් කරන බවද, උතුරු පළාතේ මෙය අවම බවද ඔබට පෙනී යනු ඇත.
 |
| ගලගණ්ඩ බහුලතාව |
මෙය වූ කලී අප විසින් ශරීරයට ලබා ගන්නා අයඩින් ප්‍රමාණය පිළිබඳ මිම්මකි. සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකු හට මෙම අගය 100-200 ug/L අතර ප්‍රමාණයක්ද, ගැබිනි මවකට 250ug/L පමණ අගයයක්ද පවත්වාගත යුතු අතර 300ug/Lට වැඩි වීම අයඩින් අධික වීමක් පෙන්නුම් කරයි(මෙහිදී අයඩින් විෂ වීම ඇතිවිය හැකිය ).
සුදුසු ;එනම් 100-200ug/L අතර අයඩින් ප්‍රමාණයක් මුත්‍රා වල පවතින ළමුන් ප්‍රතිශතය 2000 දී 35.4%, 2005 දී 34.7% හා 2010 දී 37.7% ක් වේ.මේ අනුව ත් අප දරුවන්ගේ අයඩින් ආහාරයට ගැනීමේ සුදුසු පරාසය පවත්වා ගනිමින් සිටින බව පෙනේ.අයඩින් යනු දරුවන්ගේ වැඩීමට හා මොළය වර්ධනයට අත්‍යවශ්‍ය පෝෂකයක් වන බැවින් මෙය ඉතා වැදගත් තත්ත්වයකි.
 |
| මුත්‍රා වල අඩංගු අයඩින් ප්‍රමාණය (පාසැල් ළමුන්ගේ) |
ගර්භණී මව්වරුන්
කෙසේ වෙතත් 2010 වසරේදී, ගර්භණී මව්වරුන්ගේ මුත්‍රා සාම්පල වල අයඩින් ප්‍රමාණයේ සාමාන්‍ය අගය 113ug/L ලෙස සටහන් විය.වැඩෙන කළළයේ පෝෂණ අවශ්‍යතාවන්ද සපුරාලිය යුතු මෙම කාලයෙදී, මවක් නිසි පරිදි අයඩින් ආහාරයට එක් කර ගන්නේ නම්; මුත්‍රා වල බැහැරවන අයඩින් 250 ක අගයයක් වත් තිබිය යුතුය. මින් පෙනී යන්නේ ශ්‍රී ලාංකික මව්වරුන් තවමත් අවශ්‍ය අයඩින් මට්ටම ලබා නොගන්නා බවයි.
ජලයේ අඩංගු අයඩින්
දිවයිනේ විවිධ ප්‍රදේශ වල ජලයේ අඩංගු අයඩින් ප්‍රමාණ එකිනෙකට වෙනස්ය. මෙයට කඳු සහිත භාවය, ක්ෂීරණය ආදිය හේතු වනවා විය හැක. පහත පෙන්වා ඇත්තේ එක් එක් පළාත් වල ජලයේ අඩංගු අයඩින් ප්‍රමාණ වේ.උතුරු ප්‍රදේශයේ ගලගණ්ඩ ප්‍රතිශතය අඩු වීමට එක් හේතුවක් ලෙස මෙසේ ජලයේ අඩංගු අයඩින් ප්‍රමාණය වැඩිවීම ගතහැක.ලෝකයේ සමහර රටවල මෙවැනි ස්වභාවිකවම ජලයේ අයඩින් අධිකව අඩංගු ප්‍රදේශ වලට, අඩුවෙන් අයඩින් යෙදූ ලුණු සැපයීමක් සිදු කෙරේ.
 |
| ජලයේ අඩංගු අයඩින් |
ගෘහාශ්‍රිත ලුණු
නිවෙස් වල භාවිතා කරන ලුණු වල ඒ ඒ රටවල ආණ්ඩු විසින් නියම කරන ලද අයඩින් ප්‍රතිශත තිබීම 90% කට වඩා වීම අනිවාර්ය වේ.2005 දී මෙම අගය 91% පමණ වුවත් 2010 දී මෙම අගය 68.2% දක්වා පහල බැස ඇත; කිසිදු පළාතක අපේක්ෂිත මට්ටමට ගෘහාශ්‍රිත ලුණු වල අයඩින් අඩංගු නොවේ. මෙමගින් පෙනෙන්නේ දැනට පවතින ලුණු වල පවතින අයඩිනීකරණය පිළිබඳ අඩු ප්‍රමිතියයි. මෙම තත්ත්වය තවත් බරපතල වනුයේ "ලුණු වතුර" සෑදෙන පරිදි බෝතලයක වතුර සමඟ ගබඩා කිරීම, ව්‍යංජන පිසීම ආරම්භයේදීම ලුණු එකතු කිරීම නිසා අධික රස්නය හේතුවෙන් අයඩින් වාශ්ප වී යාම ආදී හේතුවෙන් තව තවත් අයඩින් අඩුවීයාමක් සිදු වීම නිසයි.මෙනිසා ලුණු වල අයඩිනීකරණ තත්ත්වය පවත්වා ගැනීම පවත්වා ගැනීම කෙරෙහි වහා පියවර ගත යුතුය.
ශ්‍රී ලංකාවේ දැනට අයඩින් ඌනතාවය දුරලීමේ තත්ත්වය හා එම ඉලක්ක අතර සැසඳීමක් පහත දැක්වේ.
Programmatic indicators
මෙහිදී අප සිහි තබාගත යුතු කරුණ නම් මෙම සියළු ජයග්‍රහන කෙරෙහි හේතු වූයේ ගෘහාශ්‍රිත ලුණු අයඩින් වලින් සබලීකෘත කිරීම බවයි. මෙවැනිම වූ ක්‍රමයකින් බහුල සෞඛ්‍ය ගැටළුවක් වන රක්ත හීනතාවය සඳහා ද පිළියම් යෙදීමට අවශ්‍ය පර්යේෂණ මේ දින වල අප විසින් සිදු කරමින් පවතී.
අයඩින් ඌණතාවයෙන් තොර ශ්‍රී ලංකාවක් සඳහා; නිසි ලෙස අයඩිනීකෘත ලුණු ආහාරයට එක් කර ගැනීම, ආහාර පිළියෙල කිරීමේ වැරදි පුරුදු අත්හැරීම, හා මෙවැනි සමීක්ෂණ නිතර පවත්වා තත්ත්වය සමාලෝචනය කිරීම ඉතාම වැදගත් වනු ඇත.
ලිව්වේ -වෛද්‍ය වේදිෂ ගන්කන්ද
මූලාශ්‍ර -ICCIDD/UNICEF/WHO, 2001,
IDD survey MRI, 2010
For the English version of this article Click Here and Here | මම ලපය ඉංග්‍රීසි පවතනය සඳහ මතනට සහ මතනට යනන.
වැදගත් ලිපියකි...
ReplyDeleteඑල එල එල, ජයවේවා
ReplyDeleteලංකාවට වැඩිපුරම ජයග්‍රහන ලබා දී ඇත්තේ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයෙන්. maternal,infant mortality, institutional delivery, age expectancy,malaria rate,contraceptive rate,polio rate,leprosy, vaccine coverage,TB surveillance..ect උදාහරණ ඇති තරම්, මෙයත් එවැනි මං සලකුණක්. මෙම ව්‍යාපාරයන්ට නායකත්වය දුන් සම්බන්ධ වූවන්ට සැමගේ ගෞරවය හිමි වෙනවා
ReplyDeleteThyroxine kiyanne mokakda kiyala pehedili karanna puluwanda..
ReplyDeleteknow about thryroxine from here, here is the Wikipedia link
ReplyDelete